اساس و عملكرد :Basis &function
فرض کنید که بر روی سطحی ایستاده اید. وزن شما به سطح نیرویی وارد می کند یا به عبارتی نیروی فشاری به سطح وارد می شود. اگر اندازه این نیروی فشرنده را بر مساحت سطح تماس تقسیم کنیم فشار وارد بر سطح بدست خواهد آمد. واحد آن نیوتن بر متر مربع است که پاسکال نامیده میشود. حال ستونی از مایع به ارتفاع h و مساحت مقطع A را در نظر بگیرید.حجم این ستون مایع V = A . h و جرم آن m = p۷ خواهد بود. م چگالی مایع است بنابراین جرم مایع برابربا p. A . hخواهد بود. نیروی فشاری وارد شده در عمق h هم اندازه وزن ستون مایع بوده و برابر با p . g . h خواهد بود. مایعات در جو زمین معمولا در سطوحی با هوا تماس دارند.هوا در سطوح تماس به مایعات فشاری معادل ۱۰۱۵ پاسکال یا یک اتمسفر وارد می کند. فشار مایع در تمامی نقاطی که در یک فاصله از سطح آزاد مایع قرار دارند یکسان است. یک لوله شیشه ای را در داخل ظرفی از مایع قرار می دهیم. آب به اندازه ارتفاع داخل ظرف در لوله بالا خواهد رفت. همانطور که قبلا هم گفته شد فشار مایع در تمامی نقاطی که در یک فاصله از سطح آزاد مایع قرار دارند یکسان است. چوب پنبه ای را در انتهای لوله قرار داده ولوله را در داخل ظرف قرار می دهیم. آرام آرام چوب پنبه را به سمت بالا می کشیم. آب در داخل لوله شروع به بالا رفتن می کند. سئوال اینجاست که چه عاملی باعث بالارفتن آب در داخل لوله شده و آب تا چه ارتفاعی بالا خواهد رفت؟ در حقیقت زمانی که پیستون به سمت بالا کشیده می شود، در داخل لوله خلاء ایجاد می شود. یعنی هیج هوایی در داخل لوله وجود نخواهد داشت. از طرفی همانطور که قبلا گفته شد فشار مایع در تمام نقاط که در یک فاصله از سطح آزاد مایع قرار دارند یکسان است. اگر لوله کاملا صاف و صیقلی باشد و در داخل لوله هنگام کشیدن چوپ پنبه هوایی وجود نداشته باشد، فشار در سطح مقطع A باید یک اتمسفر باشد بنابراین آب در لوله بالا خواهد رفت تا ستون آب بتواند در سطح مقطع A | ارتفاع یک اتمسفر را تامین کند. زمانی که شما برای خوردن مایعات از نی استفاده می کنید در حقیقت از همین اصل پیروی می کنید. یعنی با مکیدن، هوای داخل نی را خارج کرده و در نی خلاء ایجاد می کنید. بنابراین فشار هوای وارد بر سطح سیال باعث بالا رفتن سیال در نی خواهد شد. آب تا ارتفاع 10 متر در لوله بالا می رود. اگر بتوان با روشی سیالی را که تا این ارتفاع بالا آمده از آن خارج کنیم در حقیقت توانسته ایم که به یک پمپ رفت و برگشتی دسترسی پیدا کنیم. پمپهای رفت و برگشتی درگذشته بسیار استفاده می شده. ساختمان پمپهایی که در قدیم استفاده می شد از لوله استوانه ای، پیستون،دهانه ورودی و خروجی ، دو دریچه یکی در قسمت ورودی سیلندر و دیگری بر روی پیستون و طناب برای بالا و پایین کشیدن پیستون تشكيل می شد. دریچه A در انتهای لوله استوانه ای و دریچه B بر روی پیستون قرار دارد. با حركت پیستون به سمت پایین هوای موجود در سیلندر از دریچهB خارج خواهد شد. هنگامی که پیستون به طرف بالا حرکت می کند، خلا ایجاد شده همانطور که قبلا هم گفته شد، باعث جریان یافتن سیال به سمت بالا و باز شدن دریچه A می شود. بنابراین سیلندر از سیال پر خواهد شد. بعد از اینکه پیستون به انتهای سیلندر رسید، پیستون را به پایین حرکت می دهیم. افزایش فشار وارد بر سیال توسط پیستون باعث بسته شدن دریچه A و باز شدن دریچه B میگردد. مقداری از سیال از داخل دریچه B به سمت بالا حرکت کرده و بر روی سیلندر قرار می گیرد. در مرحله آخر با حرکت پیستون به سمت بالا سیال از دریچه A وارد سیلندر شده و سیال موجود بر روی سیلندر از شیر خروجی خارج می شود. پمپ های رفت و برگشتی در قدیم بر این اساس عمل می کردند. پمپ های رفت و برگشتی جدید نیز عملکردی مشابه پمپ های قدیمی دارند. پمپ رفت و برگشتی شامل یک پیستون، سیلندر و شیر ورودی و خروجی می باشند. با حرکت پیستون به سمت بالا ، سیال از Check valve ورودی وارد پیستون می شود. زمانی که پیستون به انتهای مسیر رسید پیستون به سمت پایین حرکت کرده، بنابراین فشار سیال باعث بسته شدن شیر مکش و باز شدن check valveخروجی می شود. هر سیکل شامل یک حرکت رفت و برگشتی بوده که در رفت عمل مکش SUCTION و در برگشت عمل discharge صورت می گیرد.
سیلندر Cylinder
محفظه ای استوانه ای شکل است که پلانجر را در درون خود جای می دهد. عمل پمپاژ در پمپ های رفت و برگشتی بر اساس حرکت پیستون یا پلانجردر داخل سیلندر ایجاد می شود. با حرکت پلانجر به سمت بالا ، سیال از check valve ورودی وارد سیلندر می شود و سیلندر از مایع پر می شود. پس از پرشدن سیلندر از مایع ، پلانجر در جهت مخالف حرکت کرده ، در این صورت شیر دهانه مکش بسته و شیر موجود در دهانه خروجی باز شده و سیال پمپ می شود.
در single acting cylinder در هر بار رفت و برگشت پلانجر، يكبار عمل مکش و يكبار عمل رانش صورت می گیرد. هنگامی که سیلندر از مایع پر می شود و پلانجر به طرف راست حرکت می کند، جریان در ابتدای ضربه صفر بوده و بتدریج با رسیدن سرعت پلانجر به ماکزيمم ، به حداکثر مقدار خود خواهد رسید. سرعت در نقطه A، صفر و در B ماکزیمم و در C دوباره صفر می شود.در مدت زمانی که پلانجر به سمت چپ در حرکت است، جریان صفر می باشد. دوباره از نقطه ‘A منحني دوم نظير منحنى اول شروع شده و به همین شکل یک حرکت قطع و وصل يا نبض بوجود می آید. در پمپهای پلانجری جهت یکنواخت کردن دبی، روشهای مختلفی اتخاذ می شود. یکی از این روشها ، استفاده از مخزن ضربه گیر است که در خروجی پمپ نصب می شود. روشی دیگر جهت يكنواخت کردن دبی ، افزایش تعداد سیلندرها می باشد. مثلا از دو سیلندر یا همان duplex یا سه سیلندر یا همان triplex و یا چند سیلندر یا multiplex استفاده می کنند. پمپ دوسیلندر از دو پمپ تک سیلندر تشکیل می شود که در کنار یکدیگر و در یک محفظه مشترک قرار می گیرند. در پمپهای دو سیلندره ، دو پلانجر معمولا از نظر عملکرد ، اختلاف فاز ۱۸۰ درجه ای دارند وجریان در یک لحظه کوتاه صفر می شود.
پلانجر Plunger
پلانجر استوانه ای شکل بوده و معمولا از فلز ساخته می شود.حرکت رفت و برگشتی پلانجر در داخل سیلندر منجر به عمل مکش و رانش می شود. پلانجر در حقیقت منتقل کننده نیرو به سیال می باشد که این نیرو منجر به تولید فشار می شود. پلانجر به crosshead متصل بوده و همان حرکت خطی cross head را دارد. پلانجرهایی با قطر ۱۲۷ میلی متر و کمتر، توپر می باشند. ولی جهت کاهش وزن پلانجرهایی با قطر بیشتر از ۱۲۷ میلی متر آنها را به صورت توخالی می سازند. محدوده سرعت پلانجر بین ۴۶ تا ۱۰۷ متر بر ساعت می باشد. طول پلانجر از طول مسافت طی شده در داخل سیلندر بیشتر می باشد. یکی از تفاوتهای مهم میان پیستون و پلانجر در همین موضوع است ، به عبارتی در پمپهای پیستونی طول پیستون از طول مسافت طی شده در سیلندر کمتر است. تفاوت دیگر میان پیستون و پلانجر در این است که پلانجر از سیلندر بیرون می آید در حالیکه پیستون از داخل سیلندر بیرون نمی آید. تفاوتهای ذکر شده تفاوتهای ظاهری میان پیستون و پلانجر می باشد. مهمترین تفاوت میان پمپهای پلانجری و پیستونی این است که از پمپهای پلانجری در فشارهای بالاتری نسبت به پیستونی استفاده می شود. اما علت آن؟ ستون A را در نظر بگیرید که به آن نیروی F وارد می شود.شروع به افزایش این نیرو می کنیم . سرانجام در نقطه ای ستون خم شده و به اصطلاح باكل (Buckle)خواهد کرد. حال سطح مقطع را افزایش می دهیم. طبیعی است که نیروی لازم برای خم کردن ستون دوم از اول بیشتر است. همان ستون A تحت بار P را در نظر بگیرید. این بار طول ستون را افزایش می دهیم ، می بینیم که امكان خم شدن با افزایش طول افزایش می یابد. Piston rod نیز دقيقاً وضعیتی مشابه با همان ستون را دارد. به عبارتی اگر فرض شود که piston rod دراثرنيروي F خم شود، از آنجا که plunger rod طول کمتری داشته و در حقیقت در بخشی از دسته پلانجر ، پلانجر جایگزین شده که دارای سطح مقطع بزرگتری است، بنابراین جهت خم شدن plunger rod در مقایسه با piston rod به نیروی بیشتری نیاز است. از این رو امکان استفاده از پمپ پلانجری در فشارهای بیشتری نسبت به پیستونی وجود دارد.
شیرهای سیلندر Cylinder Valves
شیرهای استفاده شده برای ورود و خروج سیال از داخل سیلندر ، چک ولو هستند یعنی تنها اجازه جریان یافتن سیال را در یک جهت می دهند. برای ورودی و خروجی پمپ از شیرهای یکسان استفاده می شود. با این تفاوت که در صورتی که شیر از نوع spring load باشد ، فنر شیر خروجی نیرومند تر است. همچنین طرز قرار گرفتن شیرها از نقطه نظر جهت جریان در ورودی و خروجی عکس یکدیگر می باشد. از نظر اندازه در بعضی موارد از شیرهای هم اندازه برای ورودی و خروجی استفاده می شود. در موارد دیگر جهت جلوگیری از پدیده کاویتاسیون شیر ورودی از شیر خروجی بزرگتر می باشد. در پاره ای از موارد از آنجا که باز کردن و بستن شیر ورودی به علت طراحی سیلندر از محل شیر خروجی انجام می شود، شیر خروجی از شیر ورودی بزرگتر می باشد. سطح عبوری جریان در شیرها باید به اندازه کافی بزرگ باشد برای این که از افت فشار در شیرها جلوگیری شود. معمولا سطح شیر در ورودی برای سرعت ۱٫۸ تا ۲٫۴ متر بر ثانیه و سطح شیر خروجی برای سرعتی بین ۲٫۴ تا ۳٫۶ متر بر ثانیه طراحی شده است. از انواع متداول چک ولوهای استفاده شده در پمپهای پلانجری می توان disc valve و ball valve ها را نام برد. disc valve ها بایستی طوری ساخته شوند که هنگام نشستن disc روی نشیمن گاه از اطراف آن سیال نشت نکند. بدین منظور بایستی disc كاملا روی نشیمن گاه هدایت شود و روی آن جا گیرد. در نوع صفحه ای عمل هدایت توسط ساقه هادی انجام می پذیرد. می توان بجای ساقه هادی از بالهای هادی که از نظر ساختمان محکم تر و سخت تر از ساقه هادی می باشد ، استفاده کرد.
در ball valve ها ، با حرکت گلوله ها روی مجراهای ورودی و خروجی ، مجراها باز و بسته می شوند.گلوله ها بر روی مجراهای ورودی و خروجی نشیمن گاه یا همان seat قرار می گیرند. گلوله ها باید کاملا در محل خودش قرار گیرد. عمل هدایت گلوله ها توسط دیواره شیر انجام می شود.نیروی ناشی از وزن گلوله ها منجر به قرار گرفتن گلوله ها روی seat می شود. برای باز شدن شیر بایستی نیروی پمپ از نیروی وزن گلوله و فشاری که در پشت گلوله وجود دارد بیشتر باشد. در مواردی که از پمپهای پلانجری برای پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بسیار بالا استفاده شود از ball valve هایی که دارای فنر می باشد استفاده می کنند تا بالا و پایین رفتن بال را در هنگام پمپاژ سیال ویسکوز تسریع بخشد.
مخزن ضربه گیر( pulsation dampener)
در پمپهای رفت و برگشتی برای برطرف ساختن ضربان سیال که ناشی از حرکت رفت و برگشتی پیستونها می باشد و يكنواخت ساختن جریان خروجی و ورودی پمپ از مخازن ضربه گیر استفاده می شود.
مخزن ضربه گیر ، مخزن سربسته ای است که از هوا یا نیتروژن پر می شود. توجه شود که هرگز از اکسیژن برای این منظور استفاده نمی شود. مخازن ضربه گیر بایستی تا آنجا که مقدور است به قسمت خروجی یا ورودی پمپ که عامل ایجاد کننده ضربان است ، نزدیک باشد. در صورت امکان بهتر است که مخزن ضربه گیر درست بر روی شیر خروجی یا ورودی نصب شود. اگر مخزن ضربه گیر بسیار بزرگ است و امکان نصب آن بر روی شیر خروجی وجود ندارد ، مخزن به صورت مجزا و در لوله خروجی ولی حتی الامکان نزدیک به پمپ نصب می شود. مخازن ضربه گیر به صورت افقی یا عمودی نصب می شود. در حالی که مایع با فشار پلانجر در حال خارج شدن از لوله خروجی است قسمتی از آن وارد محفظه هوا شده ،هوای داخل آن را فشرده می کند. با رسیدن پلانجر به انتهای حرکت خود جریان مایع در خروجی بواسطه نبودن فشار قطع می شود. در این حال هوای فشرده درون محفظه، فشار آورده ، جریان مایع در لوله خروجی برقرار می شود. به طور خلاصه می توان گفت که یک سرعت متوسط در لوله تعریف می شود. اگر دبی از مقدار متوسط آن در لوله بیشتر شود ، مخزن هوا مقدار بیشتر از متوسط را جمع آوری کرده و هرگاه دبی از مقدار متوسط کمتر شود، آن را به لوله می ریزد. بدین ترتیب سرعت جریان در لوله ای که دارای مخزن ضربه گیر است، ثابت باقی می ماند. فشرده شدن و منبسط شدن گاز درون مخزن ازافزایش یا کاهش ناگهانی فشار در لوله خروجی و ورودی پمپ جلوگیری می کند. به همین دلیل جریان مایع در لوله خروجی و ورودی آرام تر و يكنواخت تر می گردد. در حقیقت این مخازن از ایجاد ضربه قوچ در لوله ها جلوگیری می کنند.ذکر این نکته ضروری است که مخزن ضربه گیر موجود در لوله مکش علاوه بر جلوگیری از پدیده ضربه قوچ ،در لوله مکش اثری دیگر نیز دارد و آن این است که در حقیقت با ثابت نگه داشتن سرعت و به عبارتی جلوگیری از کاهش فشار در لوله مکش از پدیده کاویتاسیون جلوگیری می کند. با افزایش سرعت در لوله مکش فشار کاهش و احتمال وقوع کاویتاسیون زیاد می شود. | بنابراین در مواردی که امکان نصب پمپ پلانجر در نزدیکی منبعی که پمپاژ از آن صورت می گیرد نیست توصیه می شود که حتما مخزن ضربه گیر در لوله مکش نصب شود. پمپهایی که دارای خروجی یکنواخت تری هستند مانند پمپهای چند سیلندره مخزن ضربه گیر کوچکتری لازم دارند. مخزن باید به اندازه ای باشد که حداقل ۳ برابر ظرفیت هر پالس را در خود انباشته کند. برای جلوگیری از حل شدن مقداری از گاز در سیال پمپ شونده ، دو فاز مایع و گاز را از هم جدا می کنند. یکی از روشهای جداسازی فاز مایع و گاز استفاده از دیافراگم ارتجاعی می باشد.
شیر اطمینان (relief valve)
در پمپهای جابجایی مثبت فشار و دبی از هم مستقل بوده و حد بالایی برای فشار در پمپی با قطعات محکم وجود ندارد بنابراین اگر بنا بر دلایلی فشار خروجی پمپ افزایش یابد مثلا در صورت بسته بودن شیر موجود در لوله خروجی و یا انسداد در لوله خروجی ، فشار خروجی پمپ بالا می رود تا زمانی که موتور تریپ دهد و یا یکی از قطعات داخلی پمپ بر اثر فشار زیاد خراب شود.در پمپهای جابجایی مثبت شیر اطمینان یکی از قسمتهای بسیار مهم بوده که جهت محافظت پمپ و سیستم در مقابل فشار بیش از اندازه استفاده می شود. شیر اطمینان در پمپهای پلانجری همانند پمپهای gear می تواند به صورت داخلی و یکپارچه و یا به صورت خارجی و در لوله خروجی پمپ نصب شود که در این صورت خروجی آن به مخزنی که پمپاژ از آن صورت می گیرد فرستاده می شود. شیر اطمینان در پمپهای جابجایی مثبت بعد از یک دوره کاری ذکر شده در document باز شده، در valve shop مورد بررسی قرار گرفته و توسط دستگاه های تست موجود در آنجا ، تست شده ، در فشار مورد نظر تنظیم شده و سپس در محل اولیه نصب می گردد. افزایش یا کاهش فشار از طریق پیچ تنظیم و با افزایش و یا کاهش نیروی وارد بر فنر ایجاد می شود. به عبارتی جهت افزایش فشار، پیچ تنظیم را محکم تر می کنند و بالعكس.
سیستم آب بندی SEALING
برای جلوگیری از نشت مایع از بین قطعات ثابت و متحرک ، از سیستم آب بندی استفاده می شود. سیستم آب بندی پمپهای پلانجری از نوع packing می باشد و از packing stuffing box ، گلند ، بوش های بالایی و پایینی و lantern ring تشکیل میشود. بوشها وظیفه هدایت کردن پلانجر را در حین حرکت رفت و برگشتی پلانجر در داخل محفظه آب بندی به عهده دارند و packing ها مابين آنها نصب می شود. در پاره ای موارد بجای استفاده از بوش از واشر استفاده می شود. با توجه به نوع سیال و درجه حرارت سیال پمپ شونده بایستی از لایی مناسب استفاده نمود. Packing استفاده شده بایستی به اندازه کافی انعطاف پذیر باشد برای این که اجازه حرکت رفت و برگشتی پلانجر را در خود بدهد. همچنین از نظر جنسی باید با سیال پمپ شونده سازگاری داشته و نشتی سریعا باعث خرابی آن نشود.Packing همچنین بایستی استحکام کافی در برابر حرکت رفت و برگشتی پلانجر را داشته باشد. تعداد packing ها به فشار و سیال پمپ شونده بستگی دارد. در پمپهای پلانجرى لایی در انتهای بیرونی سیلندر قرار دارد و ثابت است و همراه پلانجر حرکت نمی کند. در موقع نصب لایی بایستی دقت شود که زیاد از اندازه گلند فشرده نشود ، چون فشردگی زیاد باعث اصطکاک بیش از حد شده و در نتیجه packing گرم می شود و می سوزد. در پمپهای پلانجری معمولا با استفاده از lantern ring و تزریق سیال از یک منبع خارجی ، عمل روانکاری و خنک کردن packing را انجام می دهند.
نیروی محرکه DRIVER FORCE
امروزه در اغلب موارد از الکتروموتور برای به حرکت درآوردن پمپهای پلانجری استفاده می شود. شافت موتور دارای حرکت دورانی است . از آنجا که پمپهای پلانجری بر اساس حرکت رفت و برگشتی عمل می کنند ، بایستی از طریقی بتوان حرکت دورانی را به حرکت رفت و برگشتی تبدیل نمود. برای این منظور از میل لنگ یا همان crank shaft استفاده می کنند. موتور محرک می تواند مستقیما به میل لنگ متصل شده و یا اینکه از یک کاهش دهنده سرعت استفاده نمود. معمولا از جعبه دنده ها یا همان gear box برای کم کردن سرعت استفاده می شود. اگر دور موتور متغیر باشد در پاره ای از موارد سیستم انتقال قدرت علاوه بر جعبه دنده مجهز به کلاچ می باشد که مابین جعبه دنده و موتور نصب شده و از یک طرف با موتور و از سمت دیگر با جعبه دنده کوپل می شوند. کلاچ در حقیقت دستگاه قطع و وصل نیرو بین موتور و جعبه دنده می باشد. Crank shaft به connecting rod متصل بوده و connecting rod به cross head و Cross head به پلانجر متصل می باشد. بنابراین حرکت دورانی توسط crank shaft به حرکت رفت و برگشتی تبدیل شده و موجب حرکت خطی Cross head و در نهایت رفت و برگشت پلانجر در داخل سیلندر می شود.
در سرویس قرار دادن پمپهای پلانجری
الف ) انجام بازرسیهای لازم قبل از راه اندازی:
1- بررسی سطح روغن در قسمتهای مختلف در پمپهای پلانجری بزرگ ، ۲۶ ساعت قبل از راه اندازی، سیستم روغنکاری این پمپها را بایستی به راه انداخت تا از عدم وجود مشکل در مسیر روغنکاری اطمینان حاصل نمود. در این پمپها قسمتهای مختلفی که نیاز به روغنکاری دارند عبارت هستند از crank case و gear box و در مواردی که سیستم انتقال قدرت مجهز به کلاچ است ، کلاچ نیز بایستی روغنکاری شود. کمبود روغن منجر به خشک کار کردن این قسمتها و فرسایش سریع آنها خواهد شد و زیاد بودن بیش از حد روغن منجر به سرریز شدن روغن از آنها می گردد.جهت روانکاری هر کدام از این قسمتها در پمپهای پلانجری بزرگ از سیستم روغنکاری گردشی استفاده می کنند که در سیکل های بسته و با استفاده از پمپ جابجایی مثبت عمل تزریق روغن را به قسمت های مورد نیاز انجام می دهند. توسط پمپ روغن از مخزن روغن ، پمپاژ صورت گرفته و روغن پس از روانکاری قسمت مربوطه به داخل مخزن روغن فرستاده شده و این سیکل مرتبا تکرار می شود. جهت خنک کردن روغن از کولرها استفاده می شود.در پمپهای پلانجری کوچک ، سیستم روانکاری گردشی وجود ندارد و بدنه جعبه دنده ها یا همان gear box و Crank case به عنوان مخزن روغن عمل می کند. در این صورت قسمتهایی که در تماس مستقیم با روغن هستند مستقیما توسط روغن ، روانکاری می شوند و برای روانکاری قسمتهای دیگری که در تماس با روغن نیستند از پمپ کوچکی که نیروی محرک خود را از شافت محرک و یا متحرک gear box می گیرد ، استفاده می شود. بنابراین در پمپهای پلانجری کوچک قبل از راه اندازی بایستی از کافی بودن level روغن در بدنه اطمينان حاصل نمود.
۲- در سرویس قرار دادن مسیرهای ورود و خروج سیال به داخل lantern ring جهت روانکاری و خنک کردن سیستم packing معمولا از lantern ring استفاده می شود و جریانی از سیال را که آب یا روغن می باشد ، به داخل آن می فرستند. قبل از راه اندازی پمپ بایستی از باز بودن مسیر مزبور و روانکاری مناسب packing اطمینان حاصل نمود.
٣- اطمینان از جهت چرخش صحيح موتور در صورتی که پمپ موقتا از سرویس خارج می شود و مشکلی در موتور و سیستم انتقال قدرت وجود ندارد ، نیازی به چک جهت گردش موتور نخواهد بود. در صورتی که به علت ایجاد مشکل در سیستم انتقال قدرت و موتور ، این قسمتها نیاز به تعمیر داشته باشند، بعد از رفع مشکل و قبل از اتصال موتور و سیستم انتقال قدرت بایستی جهت چرخش موتور چک شود. جهت چرخش موتور بایستی با جهت چرخش نشان داده شده بر روی پوسته پمپ یکی باشد. در پمپهای پلانجری جهت چرخش بر روی عمل رانش و مکش سیال تاثیری نداشته و تاثیر برعکس چرخیدن الکتروموتور بر روی چرخ دنده ها خواهد بود. البته ذکر این نکته ضروری است تاثیر داشتن یا نداشتن جهت چرخش بر روی جعبه دنده به نوع طراحی بستگی دارد. به طور مثال همانطور که قبلا هم گفته شد در پاره ای موارد سیستم جعبه دنده خود مجهز به یک پمپ کوچک داخلی است که عمل روانکاری قسمتهای مختلف را انجام می دهد. برعکس چرخیدن چرخ دنده ها باعث می شود که عمل روانکاری توسط پمپ مربوطه به درستی انجام نشده که می تواند منجر به فرسایش یا قفل شدن چرخ دنده ها و دیگر قسمتهای مورد نیاز به روانکاری شود.
– چک کردن سطح سیال
سطح سیال موجود در منبعی که پمپاژ از آن صورت می گیرد را چک کرده و از کافی بودن آن اطمینان حاصل کنید. چک level سیال از طریق level indicator ها انجام می شود. اطمینان از باز بودن شیرهای ورودی و خروجی موجود در لوله های مکش و رانش قبل از راه اندازی پمپ بایستی از باز بودن شیرهای موجود در لوله ورودی و خروجی پمپ اطمینان حاصل کنید. هر چند که پمپهای جابجایی دارای شیر اطمینان یا همان relief valve در لوله خروجی هستند اما از آنجا که این پمپها در فشارهای بالایی استفاده می شوند، بسته بودن شیر خروجی خصوصأ در مواردی که شیر اطمینان خود دچار مشكل شده و سهوا چک نمی شود می تواند بسیار خطرناک باشد. بنابراین در هنگام راه اندازی
از سرويس خارج كردن پمپ هاي پلانجري
1 -خاموش كردن موتور و قفل كردن آن
2 -بستن شيرهاي ورودي و خروجي موجود در لوله مكش و رانش
3 -در صورتي كه پمپ نياز به تعميرات دارد ، بايستي پمپ را از مواد پمپ شونده تخليه كنيد. در صورتي كه سيال داغ است ابتدا بگذاريد تا سرد شود و سپس عمل draining را انجام دهيد. اگر سيال در صورت سرد شدن يا راكد ماندن در داخل پمپ منجمد مي شود و يا تشكيل رسوب مي دهد سيال را به صورت داغ تخليه كنيد ولي نكات ايمني لازم را در حين تخليه سيال داغ رعايت كنيد.جهت تخليه پمپ بايستي ،مسيرهاي draining موجود در لوله خروجي و ورودي پمپ باز شود.در پاره اي از مورد نياز به شستشوي پمپ بعد از تخليه آن نيست مانند زماني كه از پمپ جهت پمپاژ آمونياك استفاده مي شود. در موارد ديگر مانند پمپاژ سيالات رسوب زا بعد از تخليه پمپ از مسيرهاي Draining ،پمپ را با يك سيال خنثي مي شورند تا سيال پمپ شونده از تمامي قسمتهاي داخلي پمپ خارج شده و در پمپ تشكيل رسوب ندهد.پس از تخليه پمپ كليه مسيرهاي گرم كننده پمپ و همچنين مسيرهاي ورود و خروج سيال به داخل ring lantern را از سرويس خارج كرده و از پمپ جدا كنيد.
4 -در صورتي كه پمپ نياز به تعميرات ندارد و موقتاً از سرويس خارج مي شود اگر سيال رسوب زا نباشد نياز به تخليه پمپ نبوده و كليه مسيرهاي گرم كننده پمپ و مسير سيال ورودي و خروجي از ring lantern بايستي در سرويس باقي بماند.اگر سيال رسوب زا باشد بايد پمپ را كاملاً تخليه نموده و در صورت امكان آن را با يك سيال خنثي بشوريد.
ثبت پارامترها و بازرسيهاي لازم
دماي سيال پمپ شونده ، فشار خروجي و ورودي پمپ ، levelسيال موجود در منبعي كه پمپاژ از آن صورت مي گيرد، دبي پمپ ، آمپر مصرفي ، اختلاف فشار دو سر استرينر در صورت وجود سيستم روغن كاري گردشي براي case crank و box gear از پارامترهاي مهم در پمپهاي پلانجري مي باشند كه در برگه اي به نام sheet log در ساعات نوشته شده ، توسط بهره بردار در سايت يادداشت مي شود.ثبت دبي توسط كنترل روم انجام مي شود. همزمان با ثبت پارامترها در sheet Log بايستي بازرسيهاي ذيل را انجام داد:
1 -بررسي سيستم آب بندي از لحاظ نشتي همانطور كه قبلاً گفته شد در پمپهاي پلانجري جهت روانكاري Packing از ring lantern استفاده مي شود و جرياني از سيال به داخل آن فرستاده مي شود كه معمولاً آب يا روغن مي باشد. كمي نشتي آب يا روغن از packing بدون مانع است. بازرسي سيستم آب بندي به ويژه در چند ساعت اوليه بعد از راه اندازي بسيار حائز اهميت است.از عدم انسداد در مسيرهاي ورودي وخروجي بهring Lantern جهت روانكاري مناسب packing اطمينان حاصل كنيد.
2 -بررسي پمپ از نظر صدا و ارتعاش در صورت وجود صداي غير عادي از پمپ و يا وجود ارتعاش ، اپراتور مي بايست با استفاده از تجربيات خود و يا بخش shooting Trouble اين نرم افزار ايراد مربوطه را شناسايي كند.
3 -چك کردن سطح روغن در صورتي كه سيستم روغنكاري case crank و box gear از نوع سيستم گردشي روغن نمي باشد و از پوسته آنها به عنوان مخزن ذخيره روغن استفاده مي كنند، بايستي level روغن در اين قسمتها در هنگام ثبت پارامترها توسط اپراتور بازرسي شود. چك level از طريق gage موجود بر روي پوسته و يا glass sigh ها امكان پذير است.در سيستمهاي گردشي روغن level روغن مخزني كه پمپاژ از آن صورت مي گيرد بايستي چك شود.
منابع
- پمپ و پمپاژ – دکتر سید احمد نوربخش
- پمپ های سانتریفوژ – مهندس عبدالعلی فرزاد
- پمپ ها – وزارت نیرو (مهندس قلی پور،پرتونیا،رفیعی،سخایی)
- عملکرد و نگهداری پمپ های سانتریفوژ – مهندس ابوالفضل منفرد شادقلی
- تئوری طراحی ماشین های آبی – دکتر احمد عظیمیان
- آشنایی با انواع پمپ و کاربرد آن ها – شرکت ملی صنایع پتروشیمی
- صنعت پمپ (فصلنامه تخصصی) – مهندس محمد تقی رحیمیان
- اصول و چگونگی کار تلمبه ها – شرکت ملی نفت ایران
- سیستم آب بندی – اصغر بیات